لایه دوم بلاکچین چیست؟ راهنمای کامل راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری در ۲۰۲۵

بلاکچین‌های لایه اول مانند بیت‌کوین و اتریوم، با وجود امنیت و غیرمتمرکز بودن، با مشکل مقیاس‌پذیری روبه‌رو هستند. سرعت پایین تراکنش‌ها و کارمزدهای بالا (گس) مانع از پذیرش گسترده آن‌ها شده است. اینجاست که راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم (Layer-2 Scaling Solutions) وارد صحنه می‌شوند. این فناوری‌ها، مانند شبکه لایتنینگ بیت‌کوین و پلیگان اتریوم، تراکنش‌ها را سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کنند بدون اینکه امنیت شبکه اصلی به خطر بیفتد.

در این مقاله، به زبان ساده توضیح می‌دهیم که لایه دوم چیست، چگونه کار می‌کند، و چرا برای آینده بلاکچین حیاتی است. از رول‌آپ‌های خوش‌بینانه تا کانال‌های حالت، انواع راه‌حل‌های لایه دوم را بررسی می‌کنیم و نقش آن‌ها در دیفای و متاورس را نشان می‌دهیم. آماده‌اید؟ بیایید دنیای بلاکچین در ۲۰۲۵ را کشف کنیم!

لایه دوم بلاکچین چیست؟

بلاکچین لایه دوم (L2) مجموعه‌ای از پروتکل‌های ثانویه است که در کنار بلاکچین‌های لایه اول (L1) مانند بیت‌کوین (BTC، حدود ۱۱۶,۵۰۳ دلار) و اتریوم (ETH، حدود ۴,۲۲۳ دلار) عمل می‌کند. این راه‌حل‌ها برای رفع مشکل مقیاس‌پذیری لایه اول طراحی شده‌اند، که به دلیل مکانیزم اثبات کار (PoW) با سرعت پایین و کارمزدهای بالا مواجه‌اند.

لایه دوم تراکنش‌های کم‌ارزش را در بلاکچین‌های موازی پردازش کرده و سوابق را به شبکه اصلی منتقل می‌کند تا به‌صورت تغییرناپذیر ثبت شوند. این کار شبکه اصلی را از ازدحام آزاد کرده و سرعت و هزینه‌ها را بهبود می‌بخشد.

(برای اطلاعات بیشتر درباره بلاکچین، به پست “بلاکچین چیست” مراجعه کنید.)

چرا لایه دوم مورد نیاز است؟

بلاکچین‌های لایه اول مانند اتریوم با بیش از ۱ میلیون تراکنش روزانه مواجه‌اند، اما محدودیت‌های PoW باعث کندی و هزینه بالا می‌شود. تغییر پروتکل‌های لایه اول، مانند حرکت اتریوم به اثبات سهام (PoS) یا شاردینگ، پرریسک است و تمرکزگرایی ایجاد می‌کند.

لایه دوم با انتقال بار تراکنش‌ها به شبکه‌های موازی، مقیاس‌پذیری را بدون به خطر انداختن امنیت یا غیرمتمرکز بودن بهبود می‌دهد. این راه‌حل‌ها برای برنامه‌های غیرمتمرکز (DApps) در دیفای، بازی و متاورس ضروری‌اند.

انواع راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری لایه دوم

رول‌آپ‌های اتریوم

رول‌آپ‌ها چندین تراکنش را در یک تراکنش شبکه اصلی بسته‌بندی می‌کنند و امنیت اتریوم را حفظ می‌کنند:

• رول‌آپ‌های خوش‌بینانه (Optimistic Rollups): با فرض معتبر بودن تراکنش‌ها، محاسبات پرهزینه را حذف می‌کنند و از اثبات خطا برای امنیت استفاده می‌کنند. با EVM و سالیدیتی سازگارند و برای برنامه‌های کم‌فعالیت مناسب‌اند.

• رول‌آپ‌های دانش صفر (zk-Rollups): تراکنش‌ها را خارج از زنجیره فشرده کرده و اثبات‌های رمزنگاری‌شده را ثبت می‌کنند. برای کاربردهای مالی مانند پلیگان با تأخیر کم مناسب‌اند.

سایر راه‌حل‌های لایه دوم

• سایدچین‌ها: بلاکچین‌های مستقل با پل دوطرفه به شبکه اصلی، اما با تمرکز کمتر.

• کانال‌های حالت: مانند شبکه لایتنینگ بیت‌کوین و رایدن اتریوم، تراکنش‌های سریع خارج از زنجیره را ممکن می‌کنند.

• زنجیره‌های پلاسما: با اثبات‌های تقلب و کارمزد پایین، برای تراکنش‌های سریع مناسب‌اند، اما برداشت‌ها کند است.

• بلاکچین‌های تودرتو: زنجیره‌های ثانویه با رابطه والد-فرزند برای توزیع کار.

• ولتیدیوم‌ها: شبیه zk-Rollups اما با هزینه محاسباتی بالا برای توان عملیاتی پایین.

لایه اول در مقابل لایه دوم

راه‌حل‌های لایه اول مانند شاردینگ و تغییر به PoS هنوز در حال توسعه‌اند و با «سه‌گانه مقیاس‌پذیری» (غیرمتمرکز بودن، امنیت، مقیاس‌پذیری) دست‌وپنجه نرم می‌کنند. لایه دوم با پردازش تراکنش‌ها در شبکه‌های موازی، سرعت و هزینه‌ها را بهبود داده و برای DApps در دیفای و متاورس ایده‌آل است.

با این حال، خطر تقلب توسط تأییدکنندگان لایه دوم باید بررسی شود و انتخاب راه‌حل به کاربرد بستگی دارد.

آینده لایه دوم بلاکچین

با پذیرش گسترده بلاکچین در ۲۰۲۵، تمرکز بر مقیاس‌پذیری و کارمزدهای پایین ادامه دارد. به‌روزرسانی‌های اتریوم مانند PoS و شاردینگ، لایه دوم را سریع‌تر و ارزان‌تر می‌کند. پل‌های بین پلتفرم‌های لایه دوم، قابلیت همکاری را افزایش داده و فرصت‌هایی مانند تجارت دارایی‌های دیجیتال را ایجاد می‌کند.

لایه دوم دنیای چندزنجیره‌ای را ترویج می‌دهد و توسعه‌دهندگان باید امنیت و غیرمتمرکز بودن را حفظ کنند. صنعت کریپتو با نوآوری و همکاری، اقتصاد غیرمتمرکز را تقویت خواهد کرد.

(برای اطلاعات بیشتر درباره دیفای، به پست “دیفای چیست” مراجعه کنید.)
( برای اخبار بلاکچین، به xdgbit مراجعه کنید.)

نتیجه‌گیری

راه‌حل‌های لایه دوم بلاکچین، مانند رول‌آپ‌ها و شبکه لایتنینگ، با حل مشکل مقیاس‌پذیری، آینده دیفای، بازی و متاورس را شکل می‌دهند. با درک انواع و مزایای آن‌ها، می‌توانید از پتانسیل بلاکچین در ۲۰۲۵ بهره ببرید. نظر شما چیست؟ تجربه‌ای از لایه دوم دارید؟ در کامنت‌ها بنویسید یا به دوره آکادمی ما بپیوندید!

سؤالات متداول (FAQ)

سؤال: لایه دوم بلاکچین چیست؟
پاسخ: پروتکل‌های ثانویه‌ای که تراکنش‌ها را در شبکه‌های موازی پردازش می‌کنند تا مقیاس‌پذیری لایه اول را بهبود دهند.

سؤال: چرا لایه دوم مهم است؟
پاسخ: سرعت تراکنش‌ها را افزایش داده و کارمزدها را کاهش می‌دهد بدون به خطر انداختن امنیت.

سؤال: انواع راه‌حل‌های لایه دوم کدام‌اند؟
پاسخ: رول‌آپ‌های خوش‌بینانه، دانش صفر، سایدچین‌ها، کانال‌های حالت، پلاسما و ولتیدیوم‌ها.

سؤال: نمونه‌های لایه دوم چیست؟
پاسخ: پالیگان، شبکه لایتنینگ و رایدن.